هایپرپیگمانتاسیون چیست؟

هایپرپیگمانتاسیون چیست؟

هایپرپیگمانتاسیون لزوماً یک بیماری نیست، بلکه اصطلاحی است که موقعیتی را توصیف می کند که پوست به علت افزایش رنگدانه‌، تیره تر به نظر می رسد و می تواند:

• در سطح کوچکی از پوست رخ می دهد

• مناطق وسیعتر را پوشش دهد

• کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد

افزایش رنگدانه معمولا مضر نیست، اما می تواند نشانه ای از یک بیماری باشد. در ادامه مقاله با انواع هایپرپیگمانتاسیون، علل و نحوه درمان آن آشنا شوید.

انواع هایپرپیگمانتاسیون

انواع مختلفی از هایپرپیگمانتاسیون وجود دارد که رایج ترین آنها ملاسما، لکه های خورشیدی و هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب است.

• ملاسما: ملاسما ناشی از تغییرات هورمونی است و ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود. نواحی هایپرپیگمانتاسیون می توانند در هر ناحیه ای از بدن ظاهر شوند، اما بیشتر در شکم و صورت دیده می‌شود.

• لکه های خورشیدی: که لکه های کبدی یا عدسی های خورشیدی نیز نامیده می شوند، بسیار رایج هستند. علت نامگذاری این است که ایجاد این لکه ها با قرار گرفتن در برابر نور خورشید مرتبط است. به همین دلیل در بخش‌هایی از بدن که مدام در معرض نور خورشید هستند مانند دست و پاها، بیشتر دیده می‌شود.

• هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب: این نوع لک در نتیجه آسیب یا التهاب پوست است و یکی از علل شایع این نوع لک، آکنه و جای جوش است.

علائم و عوامل خطر چیست؟

نواحی تیره روی پوست از علائم اصلی هایپرپیگمانتاسیون هستند. لکه ها می توانند از نظر اندازه متفاوت باشند و در هر نقطه از بدن ایجاد شوند. 

بزرگترین عوامل خطر برای هیپرپیگمانتاسیون عمومی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و التهاب است، زیرا هر دو موقعیت می توانند تولید ملانین را افزایش دهند. هر چه بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید، خطر افزایش رنگدانه های پوست بیشتر می شود.

بسته به نوع اختلال، سایر عوامل خطر برای لکه های هایپرپیگمانته ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی یا بارداری، همانطور که در ملاسما دیده می شود.

• داشتن نوع پوست تیره تر، که بیشتر مستعد تغییرات رنگدانه است.

• مصرف داروهایی که حساسیت شما را به نور خورشید افزایش می دهند.

• آسیب به پوست، مانند زخم یا سوختگی سطحی.

چه چیزی باعث هایپرپیگمانتاسیون می شود؟

یکی از دلایل رایج هایپرپیگمانتاسیون تولید بیش از حد ملانین است. ملانین رنگدانه ای است که به پوست رنگ می دهد که توسط سلول های پوستی به نام ملانوسیت تولید می شود. عوامل مختلف می توانند تولید ملانین را در بدن شما تغییر دهند. برخی از داروها می توانند باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون شوند. همچنین برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون شوند.

بارداری سطح هورمون ها را تغییر می دهد و می تواند بر تولید ملانین در برخی از زنان تأثیر بگذارد.

یک بیماری غدد درون ریز نادر به نام بیماری آدیسون، می تواند هیپرپیگمانتاسیون ایجاد کند که در مناطقی که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند صورت، گردن و دست ها و مناطقی که در معرض اصطکاک قرار دارند، مانند آرنج و زانو، آشکارتر است. 

هایپرپیگمانتاسیون نتیجه مستقیم افزایش سطح یک هورمون در بدن شما است که منجر به افزایش سنتز ملانین می شود. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نیز می تواند باعث افزایش ملانین شود.

هایپرپیگمانتاسیون چگونه تشخیص داده و درمان می شود؟

متخصص پوست می تواند علت هایپرپیگمانتاسیون شما را تشخیص دهد. پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و یک معاینه تخصصی برای تعیین علت انجام می دهد.

داروهای تجویزی موضعی می توانند برخی از موارد هایپرپیگمانتاسیون را درمان کنند. این دارو معمولا حاوی هیدروکینون است که پوست را روشن می کند.

با این حال، استفاده طولانی مدت از هیدروکینون موضعی (بدون هیچ گونه وقفه ای در استفاده) می تواند باعث تیره شدن پوست شود که به عنوان اکرونوز شناخته می شود. بنابراین بهتر است از هیدروکینون موضعی فقط تحت نظر یک متخصص پوست استفاده کنید تا بتواند به درستی شما را در مورد نحوه استفاده از دارو بدون هیچ گونه عوارض جانبی راهنمایی کند.

استفاده از رتینوئیدهای موضعی نیز به روشن شدن لکه های تیره پوست کمک می کند. هر دوی این داروها ممکن است چند ماه طول بکشد تا نواحی تیره را روشن کند.

مراقبت در منزل شامل استفاده از ضد آفتاب نیز کمک کننده است. برای انتخاب ضد آفتاب در نظر داشته باشید که حداقل SPF ۳۰ تا ۵۰ را داشته باشد و از نوع پوشش وسیع طیف باشد. روزانه از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر در معرض نور خورشید هستید، آن را هر ۲ ساعت یک بار تجدید کنید.

همچنین ممکن است پزشک شما درمان لیزر یا لایه برداری شیمیایی را برای کاهش هایپرپیگمانتاسیون، بسته به علت هایپرپیگمانتاسیون، پیشنهاد کند.

چگونه از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری می شود؟

به طور قطع نمی توان از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد. با این حال، می‌توان موارد زیر را در نظر داشت:

• استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰

• پوشیدن کلاه یا لباسی که جلوی نور خورشید را بگیرد

• پرهیز از آفتاب در طول روز که شدیدترین زمان است، که معمولاً از ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر است.

هایپرپیگمانتاسیون به طور کلی مضر نیست و معمولاً نشانه یک وضعیت پزشکی جدی نیست. اما با استفاده از محصولات مراقبت از پوست می توانید تا حدودی از آن جلوگیری کنید

در برخی موارد، نواحی تیره به خودی خود با محافظت در برابر آفتاب  محو می شوند. در موارد دیگر، درمان تهاجمی تری زیر نظر پزشک مورد نیاز است.