پوست، لباسی ست که همیشه به تن داریم و آشنایی با ساختار و نحوه‌ی مراقبت از آن برای همه لازم است در این مقاله با ساختار پوست آشنا می‌شویم.
به پوست دست خود نگاه کنید، آیا این شگفت انگیز نیست که یک لایه‌ی زیبا، نازک و در عین حال مستحکم کل بدن ما را در برگرفته و سلامت ما به آن بستگی دارد؟ اگر پوست آسیب ببیند اندام‌های داخلی خیلی سریع در معرض آلودگی قرار می‌گیرند. چرا که پوست، اندام‌های داخلی بدن را پوشانده و اجازه نمی‌دهد باکتری و دیگر آلودگی‌های محیطی به داخل بدن راه پیدا کنند.
پوست بزرگترین اندام بدن است و مو، ناخن، غدد چربی و غدد عرق از متعلقات پوست هستند. وظیفه اصلی پوست این است که اندام‌های داخلی بدن را، که بسیار حساس‌اند، در برابر تهدید‌های بیرونی مثل گرما و سرما، آلودگی و ضربه محافظت کند و همچنین به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند. ضخامت پوست بسته به سن، جنس و محل آن متفاوت است. مثلا پوست خانم‌ها نازکتر از مردها است و با افزایش سن، ضخامت پوست کمتر و پوست شکننده‌تر می‌شود. نازکترین پوست بدن، پوست پلک‌ها و ضخیم ترین قسمت، پوست کف پا‌ست.
پوست دو لایه اصلی به نام اپی‌درم و درم دارد و یک لایه‌ی نگهدارنده زیرین به نام هیپودرم که جزو پوست محسوب نمی‌شود.
![]()
اپی‌درم که همان لایه‌ی بیرونی و قابل مشاهده‌ی پوست است، از سلولهای موزاییکی شکل تشکیل شده که به هم پیوسته‌اند و فرم منسجم و نفوذ‌ناپذیر پوست را تشکیل می‌دهند. وظایف اصلی اپی‌درم ساخت سلولهای جدید، نقش حفاظت بدن در برابر عوامل خارجی و رنگ دادن به پوست است.
اپی‌درم از چندین ردیف سلولی تشکیل شده و اگر اپی‌درم را به دو بخش تقسیم کنیم بخش بالایی لایه شاخی نام دارد که حاوی سلولهای کورنیوسیت و بخش پایینی حاوی سلولهای کراتینوسیت و بازال است که نقش اصلی در تولید سلولهای جدید دارد.
بازال پایین‌ترین لایه‌ی اپی‌درم است و روزانه یک ردیف سلول جدید می‌سازد و باعث می‌شود یک ردیف سلول در سطح پوست از بین برود. پوست ما هر ۲۸ روز یک بار کاملا نو می‌شود، به طوری که در طول یک سال حدود ۴ کیلو‌گرم سلول پوستی از دست می‌دهیم.
وظیفه دیگر کراتینوسیت‌ها این است که به عنوان یک لایه‌ی محافظتی در برابر باکتری‌ها، انگل‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها، گرما، اشعه ماوراء بنفش و از دست دادن آب عمل کنند. اپی‌درم فاقد رگ‌های خونی است.
رنگ پوست را رنگدانه‌ای به نام ملانین ایجاد می‌کند که توسط ملانوسیت‌های موجود در اپی‌درم تولید می‌شود.
![]()
درم دقیقا زیر اپی‌درم قرار دارد و با یک لایه‌ی نازک از آن جدا شده است.
درم که حدود ۶ برابر اپی‌درم است، حاوی رگ‌های خونی، کلاژن و الاستین، هیالورونیک‌اسید، فیبروبلاست‌ها(سلولهای سازنده کلاژن و الاستین)، گیرنده‌های حسی پوست (گیرنده درد و سرما و گرما)، غدد تعریق، فولیکول مو و غدد سباسه است.
وظیفه اصلی درم تغذیه و کمک به بازسازی پوست، حفظ استحکام و حالت ارتجاعی (انعطاف‌پذیری) آن و کمک به تنظیم دمای بدن است. کلاژن و الاستین روی هم ۸۷ درصد وزن درم را تشکیل می‌دهند و با ایجاد یک شبکه فیبری، مسئول حفظ انعطاف، استحکام و حالت کشسانی پوست هستند.
هیالورونیک اسید‌ها، ملکول‌های شگفت انگیز و پر آب این لایه‌اند و قادر هستند تا ۲۰۰ برابر وزن خودشان آب جذب کنند و به ایجاد ظاهر شاداب و با طراوت پوست کمک می‌کنند. غدد عرق، دو نوع آکرین و آپوکرین دارد. وظیفه اصلی این غدد تنظیم دمای بدن، دفع سموم و مواد اضافی از بدن است.
رگ‌های خونی، در همه جای درم وجود دارند. وظیفه اصلی عروق خونی رساندن مواد غذایی و اکسیژن به پوست و خارج کردن دی اکسید کربن از آن است. هنگام تغییرات دمای بدن ، این رگ‌ها گشاد و یا تنگ می‌شوند و با این کار به تنظیم دمای بدن کمک می‌کنند. علت قرمز شدن پوست گشاد شدن عروق خونی در لایه‌ی درم است.
![]()
هیپودرم لایه‌ی زیرین پوست است و بخشی از پوست محسوب نمی‌شود اما به چسبیدن پوست به ماهیچه یا استخوان کمک می‌کند. بخش عمده‌ی هیپودرم چربی است که در نقاط مختلف بدن ضخامت این لایه‌ی چربی متفاوت است که چون چربی خاصیت کشسانی زیادی دارد، به عنوان ضربه گیر عمل می‌کند. ضربه‌گیری این لایه، نقش مهمی در نگهداری مویرگ‌های خونی و حس‌گرهای عصبی دارد.
پوست بزرگترین اندام بدن است و یکی از مهمترین اندام در حفظ سلامتی و زیبایی ماست. زمانیکه ساختار پوست و وظایف حیاتی آن را بشناسیم به اهمیت مراقبت از پوست بیشتر پی می‌بریم و همچنین در انتخاب نوع محصولات مراقبت از پوست و مو فب پابلیک آگاه‌تر می‌شویم.